Các thang điểm thiết yếu sử dụng trong thực hành lâm sàng: Nhiễm trùng
Bastian M., M.D. Seidel, Stefan, M.D. Gruene, Michael, M.D., Ph.D. Borte
Medical Classifications Pocket
Borm Bruckmeier Publishing LLC; 1 edition (December 31, 2005)
Người dịch: Lương Quốc Chính
Trong thực hành lâm sàng, người thầy thuốc phải thường xuyên đối mặt với những khó khăn trong việc đánh giá người bệnh. Các thang điểm giúp đánh giá, chẩn đoán và phân loại người bệnh càng ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong việc thực hành lâm sàng, nó được coi như một cẩm nang thực hành giúp cho các bác sĩ lâm sàng đánh giá bệnh nhân nhanh chóng, hiệu quả để kịp thời có các biện pháp xử trí tốt nhất cho người bệnh, góp phần quan trọng nâng cao chất lượng chuyên môn, làm tăng khả năng cứu chữa người bệnh.
Sử dụng các thang điểm, bảng điểm đã trở thành một tiêu chuẩn lâm sàng ở hầu hết các quốc gia, nó mang tính chất quốc tế và toàn cầu hóa cao, nhưng đáng buồn là nó vẫn còn chưa được quan tâm đúng mức trong thực hành lâm sàng ở nhiều cơ sở y tế Việt Nam và chúng ta cũng rất thiếu những tài liệu về hướng dẫn đánh giá người bệnh thông qua những thang điểm, bảng điểm. Cuốn sách "Các thang điểm thiết yếu sử dụng trong thực hành lâm sàng" từ nguyên bản "Medical classsifications" của tác giả Seidel, Gruene và Brote đã đáp ứng được yêu cầu đó. Đây cũng là 1 số ít các đầu sách có được bản quyền chuyển ngữ sang tiếng Việt của nhà xuất bản Bruckmeier Publishing.
6.1. Tăng thân nhiệt (Pyrexia) / Nhiễm khuẩn (Sepsis)
6.1.1. Tăng thân nhiệt, Phân loại
http://direct1.anhso.net/original/15...2111714845.jpg
Tham khảo: J Trim: Performing a comprehensive physiological assessment. Nurs Times 2004; 100: 38-42
6.1.2. Hội chứng đáp ứng viêm hệ thống (SIRS), Các tiêu chuẩn của SIRS
Phản ứng hệ thống đối với các tình trạng lâm sàng khác nhau có đặc điểm bởi tối thiểu hai trong các tiêu chuẩn sau:
http://direct1.anhso.net/original/15...2111719123.jpg
Tham khảo: RC Bone: Sir Isaac Newton, sepsis, SIRS, and CARS, Crit Care Med 1996; 24: 1125-1128
6.1.3. Nhiễm khuẩn, Các tiêu chuẩn chẩn đoán
Phản ứng hệ thống đối với nhiễm trùng có đặc điểm bởi tối thiểu hai trong các tiêu chuẩn sau:
http://direct1.anhso.net/original/15...2111720368.jpg
Tham khảo: American College of Chest Physicians / Society of Critical Care Medicine Consensus Conference: definition for sepsis and organ failure and guidelines for the use of innovative therapies in sepsis. Crit Care Med 1992; 20: 864-874
6.1.4. Thang điểm đánh giá suy phủ tạng liên quan tới nhiễm khuẩn (Sepsis-Related Organ Failure Assessment Score _ SOFA Score)
http://direct1.anhso.net/original/15...2111722572.jpg
Tham khảo: JL Vincent et al.: The SOFA (Sepsis-related Organ Failure Assessment) score to describe organ dysfunction/failure. On behalf of the Working Group on Sepsis-Related Problems of the European Society of Intensive Care Medicine. Intensive Care Med 1996; 22: 707-710
6.1.5. Thang điểm tỷ lệ tử vong trong nhiễm khuẩn tại khoa cấp cứu (the Mortality in Emergency Department Sepsis Score _ MEDS Score)
http://direct1.anhso.net/original/15...2111724464.jpg
Tham khảo: NI Shapiro et al.: Mortality in Emergency Department Sepsis (MEDS) score: a prospectively derived and validated clinical prediction rule. Crit Care Med 2003; 31: 670 – 675
6.1.6. Thang điểm dự báo nhiễm khuẩn huyết ở bệnh nhân nằm viện (Score for Predicting Bacteremia in Hospitalized Patients)
http://direct1.anhso.net/original/15...2111726534.jpg
Tham khảo: DW Bates et al.: Predicting bacteremia in hospitalized patients. A prospectively validated model. Ann Intern Med 1990; 113: 495 – 500
6.1.7. Chỉ số dự báo nhiễm khuẩn huyết hoặc nhiễm trùng sâu ở người lớn có sốt cấp tính không rõ nguyên nhân (Index for Predicting Bacteremia or Occult Bacterial Infection in Adults with Acute Unexplained Fever)
http://direct1.anhso.net/original/15...2111727822.jpg
Tham khảo: JW Mellors et al.: A simple index to indentify occult bacterial infection in adults with acute unexplained fever. Arch Intern Med 1987; 147: 666 – 671
6.4. Nhiễm trùng do não mô cầu (Meningococcal Infection)
6.4.1. Thang điểm tiên lượng lâm sàng trong bệnh do não mô cầu (Clinical Prognostic Score in Meningococcal Disease)
http://direct1.anhso.net/original/15...1211185177.jpgTham khảo: N Barquet et al.: Prognostic factors in mengingococcal disease. Development of a bedside predictive model and scoring system. Barcelona Meningococcal Disease Surveillance Group. JAMA 1997; 278: 491-496
6.5. Viêm tủy xương (Osteomyelitis)
6.5.1. Hệ thống chia giai đoạn Cierny-Mader cho viêm tủy xương của xương dài (Cierny-Mader Staging System for Long Bone Osteomyelitis)
http://direct1.anhso.net/original/15...1211187961.jpg
Tham khảo: G Cierny 3rd et al.: A clinical staging system for adult osteomyelitis. Clin Orthop 2003; 414: 7-24
6.5.2. Phân loại viêm tủy xương mạn tính của Weiland (Weiland Classification of Chronic Ostromyelitis)
http://direct1.anhso.net/original/15...1211189620.jpg
Áp dụng cho viêm tủy xương mạn tính: Vết thương có bộc lộ xương, cấy xương tìm thấy vi khuẩn và phải dẫn lưu dịch rỉ viêm > 6 tháng.
Tham khảo: AJ Weiland et al.: The efficacy of free tissue transfer in the treatment of osteomyelitis. J Bone Joint Surg Am 1984; 66: 181-183
6.5.3. Phân loại viêm tủy xương sau cắt lọc của May (May Classification of Osteomyelitis after Debridement)
http://direct1.anhso.net/original/15...2111811385.jpg
Tập trung vào tình trạng của xương chầy sau khi cắt lọc mô mềm và xương.
Tham khảo: JW May et al.: Clinical classification of post-traumatic tibial osteomyelitis. J Bone Joint Surg Am 1989; 71: 1422-1428
6.5.4. Phân loại sự khuyết đoạn và khó lành xương nhiễm khuẩn trong viêm tủy xương của Gordon (Gordon Classification of Infected Tibial Nonunions and Segmental Defects in Osteomyelitis)
http://direct1.anhso.net/original/15...2111812450.jpg
Sự phân loại tương quan với sự tiên lượng chuyển vạt cơ thành công (vd: sự di chuyển vi mạch của vạt cơ).
Tham khảo: L Gordon et al.: Treatment of infected nonunions and segmental defects of tibia with staged microvascular muscle transportation and bone grafting. J Bone Joint Surg Am 1988; 70: 377-386
6.6. Hội chứng sốc nhiễm độc (Toxic Shock Syndromes)
6.6.1. Hội chứng sốc nhiễm độc do tụ cầu khuẩn, Các tiêu chuẩn chẩn đoán (Staphylococcal Toxic Shock Syndrome, Diagnostic Criteria)
http://direct1.anhso.net/original/15...2111813912.jpg
Tham khảo: AL Reingold et al.: Nonmenstrual toxic shock syndrome: a review of 130 cases. Ann Intern Med 1982; 96: 871-875
6.6.2 Hội chứng giống sốc nhiễm độc do liên cầu khuẩn, Các tiêu chuẩn (Streptococcal Toxic Shock-Like Syndrome, Criteria)
http://direct1.anhso.net/original/15...2111815627.jpg
Tham khảo: Defining the group A streptococcal toxic shock syndrome. Rationale and consensus definition. The Working Group on Severe Streptococcal Infections. JAMA 1993; 269: 390-391
6.7. Các thang điểm khác (Miscellaneous)
6.7.1. Đánh giá viêm họng và các tiêu chuẩn điều trị (Pharyngitis Evaluation and Treatment Criteria)
http://direct1.anhso.net/original/15...2111817295.jpg
Tham khảo: WJ Mclseec et al.: A clinical score to reduce unnecessary antibiotic use in patients with score throat. CMAJ 1998; 158: 75-83
6.7.2. Hệ thống điểm chẩn đoán cho chẩn đoán lâm sàng bệnh Legionnaire (Diagnostic Point System for the Clinical Diagnosis of Legionnenaires’ Disease)
http://direct1.anhso.net/original/15...2111824881.jpg
http://direct1.anhso.net/original/15...2111827316.jpg
Tham khảo: BA Cunha: Clinical features of Legionnenaires’ disease. Semin Respir Infect 1998; 13: 116-127
6.7.3 Viêm đại tràng do Clostridium difficile, Phân loại (Clostridium Difficile Colitis, Grading)
http://direct1.anhso.net/original/15...2111830705.jpg
Tham khảo: RM Dallal et al.: Fulminant Clostridium difficle: an underappreciated and increasing cause of death and complications. Ann Surgery 2002; 235: 365-372
6.7.4. Bệnh thương hàn, Các giai đoạn (Typhoid, Stages)
http://direct1.anhso.net/original/15...2111833662.jpg
6.7.5. Thang điểm tiên lượng bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết do thương hàn (Prognostic score for Patients with Bacteremia Associated with Typhoid Fever)
http://direct1.anhso.net/original/15...2111835671.jpg
Có giá trị cho những bệnh nhân có kết quả cấy máu dương tính với Salmonella typhi.
Tham khảo: M Khan et al.: Risk factors predicting complications in blood culture-proven typhoid fever in adult. Scand J Infect Dis 2000; 32: 201-2056.7.6. Nhiễm Borrelia (Bệnh Lyme), Các giai đoạn (Borreliosis (Lyme disease), Stages)
http://direct1.anhso.net/original/15...2111838663.jpg
Tham khảo: AJ Copas et al.: An evidence-base approach to testing for antibody to herpes simplex virus type2. Sex Transm Infect 2002; 78: 430-4346.7.9. Bệnh giang mai (Các giai đoạn) (Syphilis (Stages))
http://direct1.anhso.net/original/15...2111841540.jpg
6.7.10. Uốn ván, Các giai đoạn (Tetanus, Stages)
http://direct1.anhso.net/original/15...2111844153.jpg
6.7.11. Phân độ phản ứng thử nghiệm của da với vắc xin chống lao (Tuberculin Skin Test Reaction Grading)
http://direct1.anhso.net/original/15...1211184734.jpg
* Ở trẻ em học đường, đáp ứng mức độ 2 không yêu cầu thêm hành động nào.
