Thoát nạn

Cần phải theo đuổi chẩn đoán đến cùng nếu có thể... khi còn chút lăn tăn... nhằm tránh những biến chứng đáng tiếc trong điều trị.

THOÁT NẠN
(Moyamoya Disease)

Bệnh nhân nữ, 32 tuổi, đã tỉnh và tự thở oxy qua kính mũi sau cú đột quỵ chảy máu não thất "chết người"

Bệnh nhân nữ, 32 tuổi (địa chỉ Hoàng Mai, Hà Nội). Tiền sử khoẻ mạnh. Vào viện đêm ngày 04 tháng 11năm 2015 vì đột ngột đau đầu và hôn mê sâu.

Trước vào viện một giờ, đột ngột đau đầu dữ dội, nôn nhiều, co giật và nhanh chóng hôn mê sâu. Khám lúc vào viện nhận thấy GCS 5 điểm, mạch 100 lần/phút, huyết áp 110/60 mmHg, đồng tử 2 mm đều hai bên (PXAS còn), không liệt khu trú. Bệnh nhân được đặt ống nội khí quản và thở máy. Chụp cắt lớp vi tính sọ não phát hiện chảy máu não thất biến chứng giãn não thất cấp (Graeb 10 điểm).

Phim chụp cắt lớp vi tính sọ não của bệnh nhân khi vào viện có hình ảnh chảy máu não thất biến chứng giãn não thất cấp

Nhận định ban đầu: 1) Chảy máu não thất có biến chứng giãn não thất cấp đe doạ tính mạng cần phải xử trí mổ cấp cứu dẫn lưu não thất ra ngoài (EVD) thật sớm; 2) Chảy máu não thất nhiều, nhất là não thât III và IV gây giãn não thất, hiệu ứng khối, và tác dụng độc từ sản phẩm thoái dáng của máu... cho nên cần cân nhắc sử dụng thuốc tiêu sợi huyết trong não thất sớm khi có thể; 3) Tuy nhiên, trước khi sử dụng thuốc tiêu sợi huyết não thất thì cần phải loại trừ nguyên nhân chảy máu não thất (ví dụ: vỡ dị dạng mạch não hoặc vỡ túi phình động mạch não...) để xử lý trước.

Phim chụp cắt lớp vi tính sọ não của bệnh nhân sau khi đã được dẫn lưu não thất cấp cứu ra ngoài

Bệnh nhân được mổ cấp cứu dẫn lưu não thất ra ngoài ngay trong đêm (bác sĩ Nguyen Ducvinh thực hiện). Một ngày sau mổ, bệnh nhân tỉnh táo và được rút ống nội khí quản và thở oxy qua kính mũi (công đầu của các bác sĩ Nguyen Anh Tuan, bác sĩ Dat Nguyen, bác sĩ Le Van Ky Le Van). Chụp MSCT mạch não thì không phát hiện dị dạng mạch, tuy nhiên vẫn chưa dám dùng thuốc tiêu sợi huyết vì vẫn không thể loại trừ được nguyên nhân do vỡ dị dạng thông động-tĩnh mạch não hoặc vỡ túi phình động mạch não mà hay gặp ở người trẻ tuổi có chảy máu não thất đơn thuần (chi tiết này là bác sĩ Chinh Quoc Luong e ngại và đặt ra).

Phim MSCT mạch não không tìm thấy bất cứ dị dạng mạch nào

Phim DSA mạch não phát hiện hẹp động mạch não trước hai bên, hẹp động mạch não giữa phải và hình ảnh khói thuốc của tuần hoàn bàng hệ (có nhiều phim nhưng không public được hết)

Suy nghĩ và cân nhắc rồi mình quyết định nhấc điện thoại gọi bác sĩ Anh Tuan Tran (chuyên gia CĐHA) nhờ chụp DSA mạch não cho bệnh nhân này. Phù, may cho mình quá, quả này đúng là MÌNH ĐƯỢC THOÁT NẠN (bệnh nhân thì...), kết quả DSA phát hiện ra bệnh Moyamoya (hẹp động mạch não trước trái và não trước phải, hẹp động mạch não giữa phải; tuần hoàn bàng hệ hình khói thuốc bán cầu não hai bên), đây là một bệnh hẹp và tắc động mạch não tiến triển liên quan tới các động mạch thuộc vòng tuần hoàn Willis và các động mạch nuôi (động mạch cảnh), và cũng là một trong những nguyên nhân ít gặp gây chảy máu não và não thất[1]. Chảy máu não thất có biến chứng giãn não thất cấp trong trường hợp này là có chỉ định mổ cấp cứu dẫn lưu não thất ra ngoài và cũng là chống chỉ định tiêu sợi huyết trong não thất. Chảy máu não-não thất do nguyên nhân này (bệnh Moyamoya) vẫn có thể tái phát cho dù có được điều trị dự phòng (mình sẽ có bài viết chi tiết về bệnh lý này sau)

Câu kết: Cần phải theo đuổi chẩn đoán đến cùng nếu có thể... khi còn chút lăn tăn... nhằm tránh những biến chứng đáng tiếc trong điều trị.

[1] http://emedicine.medscape.com/article/1180952-overview